Anayasamızda Yer Alan Temel Hak ve Özgürlükler
Hak, hukuk düzeninin insanlara tanıdığı ve güvence altına aldığı menfaatleridir. örneğin; Yaşam hakkı, özgürlük hakkı, barınma hakkı, düşünce ve ifade hakkı gibi. Anayasamız tarafından güvence altına alınan temel ve hak ve ödevlerimiz, anayasanın ikinci kısmında düzenlemiştir. Kamu Hakkı Kamu hakkı kişinin yararlandığı ve kişi ile devlet arasındaki ilişkisini düzenleyen kurallardır. Bir başka deyişle kişiyi toplum ve devlete karşı koruyan haklar anayasamızın ikinci kısım ikinci bölüm (m.17-40) kişinin hakları ve ödevleri de düzenlenmiştir. Bu maddeler, Dokunulmazlık (m.17), zorla çalıştırma yasağı (m.18), özel hayatın gizliliği (m.20),seyahat özgürlüğü (m.23), haberleşme özgürlüğü (m.24), düşünce ve inanç özgürlüğü (m.25), toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı (m.34) gibi hak ve hürriyetlerdir. Anayasa bu bölümde kişinin hak ve ödevlerini düzenlemekle birlikte korunmalarıyla ilgili maddelere de yer vermiştir. Bunlar, Kişi güvenliği (m.19), hak arama özgürlüğü (m.37), Cezaların yasallığı (m38), yetkili makama başvurabilme olanağının sağlanması (m.40) gibi maddelerdir. Anayasa, eşitliği ve toplumsal dengeyi sağlamak amacıyla, üçüncü bölümde Sosyal ve ekonomik hak ve ödevleri (m.41-65) düzenlemiştir. Bunlar sosyal devlet anlayışının kapsamı içine giren hak ve özgürlüklerdir. Anayasaya göre bu haklar, ailenin korunması (m. 41), eğitim ve öğrenim hakkı (m. 42), çalışma ve sözleşme özgürlüğü (m. 48), çalışma hakkı (m. 49), dinlenme hakkı (m. 50) iş sözleşmesi hakkı (m. 53), grev hakkı (m. 54) gibi haklardır. Anayasa bu kısımda vatandaşların sağlıklı bir ortamda çalışmalarını sağlamak çalıştıklarının hakkını almasını amaçlamaktadır. Aynı anayasa kişinin, siyasal gücün kullanılmasını sağlayan hakları (m.36-42) Siyasi haklar ve ödevler başlığı altında düzenlemiştir. Anayasaya göre bunlar, vatandaşlık (m. 66), seçme, seçilme hakları (m. 67), siyasal partilerle ilgili haklar (m. 68, 69), kamu hizmetlerine girme hakkı (m. 70), vatan hizmeti hakkı (m. 72), vergi ödevi (m. 73), dilekçe hakkı (m. 74), haklardır. Özel Hak özel hukukun kişiler üzerindeki ilişkilerini düzenleyen haklar olarak da tanımlayabiliriz. özel haklara örnek olarak kişinin kendi üzerinde ki yaşam hakkı, borcuna karşılık alacak hakkını gösterebiliriz. özel hak mahiyetlerine göre mutlak ve nispi haklar olarak ayrılılar. Mutlak Hak; kişinin bir mal üzerinde hukuk sınırları içerisinde kalmak koşuluyla maliki tarafından yararlanma, kullanma yetkisidir. Eşya sahibine eşyayı sadece kullanma ve yararlanma hakkı verilmişse sınırlı ayni hak, sınırsız hak ayni hak verilmişse mülkiyet hakkı denir. Nisbi Hak; Kişiler arasındaki karşılıklı borç ilişkilerinden dolayı ortaya çıkan haklardır. Sadece ilgilisine karşı ileri sürülebilen nispi haklar; -Şufa hakkı – Geri alım hakkı -Kira hakkı -Taşınmaz satış vaadi gibi istisnalar hariç üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.’,
